ویرایش ? :
عجایب هفتگانه به هفت اثر برتر معماری و مجسمه سازی عصر باستان اطلاق میشود. این هفت اثر ظاهراً اولین بار توسط یک فنیقیایی یونانیالاصل به نام آنتیپاتروس در قرن دوم پیش از میلاد در یک کتاب ثبت شده اما این کتاب نه از نظر هنری ارزشی دارد نه از نظر فلسفی بلکه فقط به منزله کتابچه راهنمایی برای جهانگردان و گردشگران بخصوص گردشگران یونانی بوده است. مشخص نیست که این فرد خودش این آثار را دیده است یا نه. به هر حال آنچه مسلم است این است که وی در زمانی میزیسته که تمام این شاهکارهای هنری سالم و موجود بودهاند و او نمیخواست ویرانهها را به همعصران خود معرفی کند. همین طور آثاری که نسبت به یونان در فاصله بسیار دوری قرار داشتند در کتاب وی ذکر نشدهاند. به این ترتیب آثاری مانند تخت جمشید یا دیوار چین در این فهرست گنجانده نشدهاند.
نکته دیگر در مورد این آثار انتخاب عدد هفت برای تعداد آنهاست. دلیل این امر هم مقدس بودن این عدد است. عدد هفت چه در گذشته و چه در حال، برای انسان محترم و مقدس بوده بطوریکه تقریباً در هر گونه تقسیم بندی به این عدد توجه شده است. مانند هفت روز هفته، هفت هنر، هفت خدای یونان باستان و...
عجایب هفتگانه جهان نام فهرستی اروپا-محور است که برخی نویسندگان قدیمی اروپا برای بیهمتا فرض کردن تمدن یونان و بخشیدن احساس برتری به اروپائیان آن فهرست و آن نام را درست نمودهاند. بیشتر سازههای ادعایی این فهرست وجود ندارند یا دیگر نیستند. بسیاری از سازههای موجود دیگر جهان مانند دیوار چین و تخت جمشید و آنگکور و دیوار بزرگ گرگان میتوانند در صدر چنین فهرستهایی قرار گیرند.
تهیه فهرست کامل عجایب هفت گانه در اصل حدود سده دوم پیش از میلاد کامل شده است و اولین اشاره به تهیه این مجموعه مکتوب در کتاب تاریخ هرودوت آمده است که به سده ? پیش از میلاد مربوط برمیگردد.
چندین دهه بعد از آن، تاریخ نگاران یونانی درباره بزرگترین بناهای تاریخی دوران خود شروع به نوشتن کردند. از جمله کالیماکوس (Callimachus) - که در ??? تا ??? قبل از میلاد میزیست - سر کتابدار کتابخانه اسکندریه، «مجموعهای از عجایب جهان» را تهیه کرد. امروز، تمام چیزی که درباره این مجموعه میدانیم، همین عنوان آن است و بس، به این دلیل که این کتاب نیز در آتشسوزی بزرگ کتابخانه اسکندریه از بین رفت.
فهرست نهایی عجایب هفت گانه در قرون وسطا تکمیل شد. این فهرست شامل چشمگیرترین بناهای تاریخی جهان باستان بود که از بعضی، شواهد بسیار اندکی در دست بود و تعدادی نیز اصلاً باقی نمانده بودند. آثار کنده کاری هنرمند هلندی مارتن ون هیمسکرک (Marten Van Heemskerck) و کتاب تاریخ معماری یوهان فیشر ارلاخ (Johann Fischer von Erlach) از قدیمیترین منابعی هستند که در آن به این فهرست عجایب هفت گانه اشاره شده است.
شواهد باستانشناسی از بسیاری از اسرار تاریخی که قرنها عجایب هفت گانه را احاطه کرده بودند، پرده برداشته است. عجایب هفت گانه برای سازندگانشان نمادهایی از مذهب، اسطوره شناسی، هنر، قدرت و علم بودند و برای ما، آنها شواهدی از توانایی انسان هستند.
از زمانهای بسیار قدیم تا کنون، فهرستهای متعدد و متفاوتی از عجایب هفتگانه به نگارش درآمده است. فهرست اروپا-محور مذکور بدین قرار است:
فانوس دریایی اسکندریه هفتمین مورد عجایب هفتگانه جهان است که در مصر قرار داشت. برجی که بر فراز آن آتشی روشن میکردند تا شبها راهنمای ناخدایان برای رسیدن به بندر اسکندریه باشد. این برج در جزیره کوچک فارو بنا شده بود و دلیل کاربرد کلمه فار به معنای چراغ دریایی برای نامیدن این نوع ساختمانها که چراغ راهنمایی برای کشتی است همین مسأله است. برج دریایی اسکندریه در زمان سلطنت جانشین اسکندر یعنی بطلمیوس دوم (??? - ??? قبل از میلاد) به وسیله معماری به نام سوسترات ساخته شد. آنچه تاریخ در باره ارتفاع برج ذکر کرده است باور کردنی نیست. یونانیها میگویند این برج در حدود ??? متر ارتفاع داشته، ولی اعراب که ?? قرن بعد قدم به مصر گذاردند گفتهاند ارتفاع خرابه برج به ?? متر میرسیده است. این برج روی پایهای چهار گوش بنا شده بود که ?? متر ارتفاع داشت. روی این پایه، برج با مقطعی هشتضلعی و ?? متر ارتفاع قرار داشت و برج ? متری دیگر روی آن بنا شده بود که بر فراز برج اخیر فانوس دریایی پرتو افکن بود. این برج تا قرن ?? راهنمای کشتیها بود ولی در سال ???? میلادی بر اثر زلزله شدیدی که در اطراف اسکندریه روی داد از بین رفت و از خرابههای آن نیز چیزی باقی نمانده است.
هرم بزرگ جیزه (اسامی دیگر: هرم خوفو، هرم خئوپس) در مصر از عجایب هفتگانه جهان و در واقع تنها بازمانده این هفت بنای اعجاب آور جهان باستان به شمار میآید. پندار بر اینست که این هرم آرامگاه فرعون خوفو از دودمان چهارم بوده است. از اینرو به این هرم، هرم خوفو هم گفته میشود. چگونگی ساخت این هرم در مصر باستان هرگز به طور قاطع معلوم نشده و درباره آن دیدگاههای گوناگونی وجود دارد. بنا به گفته هرودوت، تاریخنگار یونان باستان، بنای هرم ?? سال طول کشیده است و صدهزار برده برای ساختن آن به کار گرفته شدهاند.
نظریه دیگری نیز سازندگان هرم را کشاورزانی عنوان کرده است که به دلیل طغیان رود نیل در فاصله ماههای تیر تا آبان، به کار ساختمان میپرداختند و برای آن دستمزد میگرفتند. طغیان رود به حمل و نقل سنگهای بنا نیز کمک میکرد. این سنگها از راه دور آورده میشدند و هریک حدود ??? تن وزن داشتند. زمان ساخته شدن هرم سالهای ???? تا ???? پیش از میلاد تخمین زده شده است و بیش از ????????? بلوک سنگی در آن به کار رفته و ارتفاع آن ? پس از از بین رفتن ? متر از بخش بالای آن ? هم اکنون به ??? متر میرسد. این هرم بزرگترین و کهنترین هرم جیزه به شمار میآید.
سه هرم به شکل جالب با بنای عظیم در محلی به نام " جیزه" نزدیک قاره قرار دارند این اهرام درقرن?? قبل از میلاد توسط سه فرعون به نامهای کئوس و می کرینوس و کفرن ساخته شده اند. بلندترین هرم هرمی است به نام خئوپس که ارتفاع اولیه ان 147 متر بوده ولی اکنون پس از گذشت 48 قرن بر اثر فرسایش 10 متر از ارتفاع ان کاسته شده است. ساخت این بنا 20 سال به طول انجامیده سنگهای به کار رفته در این هرم از نقاط کوهستانی بسیار دور(از شرق رود نیل) به این محل حمل کرده و در ساختن این بنا به کار برده اند. قرار دادن این سنگها با ابزار اولیه و تراز کردن هرمها به این دقیقی چگونه امکان داشته است؟ در حال حاضر باستان شناسان به تشعشعات خاصی شبیه رادیو اکتیو که از برخی سنگهای درون این هرم ساطع میشود برخورده اند. اهرام مصر در حال حاضر توسط دقیقترین و پیشرفتهترین وسایل باستانشناسی مورد تحقیق قرار گرفته اند. این هرمها مقبره فراعنه مصر می باشد که به صورت مومیائی شده در این مقابر قرار داده شده اند. الای آن ? هم اکنون به ??? متر میرسد. این هرم بزرگترین و کهنترین هرم جیزه به شمار میآید
غول رودس نام تندیسی است از هلیوس (Helios) ? خدای خورشید ? که بقولی در ورودی بندر شهر رودس در یونان، قرار داشته است و به همین دلیل به غول رودس معروف گشتهاست. این تندیس، علی رغم اینکه پس از ساخته شدن تنها ?? سال پابرجا بود، از سوی غربیان به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان اعلام شده است. بنا به گفته تاریخنگاران این تندیس عظیم حتا در زمانی که بر روی زمین افتاده بود هم بسیار شگفت انگیز بود. این غول تنها یک تندیس عظیم نبود بلکه نماد اتحاد مردم رودس به شمار میرفت.
یونان باستان در بیشتر دوران تاریخی خود، شامل ایالاتی با قدرت محدود بوده است. جزیره رودس شامل سه ایالت یالیسوس (Ialysos)، کامیروس (Kamiros) و لیندوس (Lindos) بوده است. در ??? پیش از میلاد، این شهرها با هم متحد شده و یک قلمرو با پایتخت واحد به نام رودس، به وجود آوردند. این شهر از نظر اقتصادی بسیار پیشرفته بود و با مصر مراودات تجاری داشت. در سال ??? قبل از میلاد آنتیگونیهای مقدونیه، رودس را محاصره کرد تا این ارتباط تجاری را از بین ببرد.
آنها هرگز موفق نشدند به داخل شهر نفوذ کنند و پس از امضای قرارداد صلح در سال ??? قبل از میلاد، آنتیگونیها محاصره را ترک کردند و مقدار هنگفتی جنگ افزارهای گرانبها برجا گذاشتند. اهالی رودس این غنایم را فروختند و به افتخار اتحاد خود، با پول آن تندیس عظیم را بنا کردند. ساختن این تندیس ?? سال طول کشید و در سال ??? قبل از میلاد به پایان رسید. سالها این تندیس در ورودی بندر پابرجا بود تا زمینلرزه شدیدی به شهر آسیب فراوان رساند و تندیس را از ضعیفترین بخش آن - زانوهای غول - شکست.
امپراتور مصر هزینه تعمیر آن را به عهده گرفت اما یک پیشگو، عمل بازسازی را منحوس خواند و در نتیجه پیشنهاد امپراتور پذیرفته نشد. باقیمانده? تندیس بیش از ??? سال بر خاک افتاده بود تا اینکه عربها به فرماندهی معاویه پسر ابوسفیان، در سال ??? پس از میلاد مسیح به رودس هجوم بردند. آنها بقایای تندیس را از هم باز کردند و به یک بازرگان یهودی اهل سوریه فروختند. گفته شده است که ??? شتر این بار عظیم را به سوریه حمل کردند .
با توجه به ارتفاع تندیس و عرض دهنه بندر، تصور قرار گرفتن مجسمه با پاهای گشوده بر دو طرف ورودی بندر، غیر ممکن به نظر میرسد و از آنجایی که تندیس پس از سقوط موجب گرفتگی مسیر بندرگاه نشده است، به نظر میرسد که تندیس یا بر روی سمت شرقی دماغه بنا شده بوده یا اصولا بیش از آنچه گفته میشود از آب دور بوده است. هر چه بوده، مسلم است که غول با پاهای گشوده بر دو سمت ورودی بندر نایستاده بوده است.
پروژه ساخت تندیس به چارز اهل لیندوس (Chares of Lindos) تندیسگر سپرده شده بود. برای این کار، کارگران او قطعات برنزی روی تندیس را قالب ریزی میکردند. پایه تندیس از مرمر بوده و پاها تا مچ آن ابتدا ساخته و محکم شده است. ساختار تندیس به تدریج با قرار گرفتن قطعات برنز بر روی چهارچوبی از آهن و سنگ، پدیدار میشد. یک خاکریز بلند برای دسترسی پیدا کردن به بخشهای بالایی تندیس، در اطراف آن ساخته شد که پس از پایان کار برچیده شد. تندیس در پایان ?? متر ارتفاع داشت که بر روی پایههای مرمرین به بلندی ?? متر قرار گرفت. گفته میشود عده کمی میتوانستند دو دست خود را بر دور انگشت شست او حلقه کنند.
باغهای معلق بابل یا باغهای معلق سمیرامیس و دیوارهای بابل (عراق کنونی) یکی از عجایب هفتگانه میباشد. هردو این آثار ظاهراً به دستور بختالنصر دوم (نبوچادنزار دوم NebuchadnezzarII) در حدود سال 60 قبل از میلاد ساخته شده است. این آثار در نوشته های مورخان یونانی مانند استرابو و دیودوروس سیکولوس ذکر شده است ولی همچنان در مورد وجود آنها ابهاماتی هست. در حقیقت در هیچ یک از نوشته های بابلی در مورد وجود این باغ مطلبی ذکر نشده است. در طول قرنها این منطقه با باغهای نینوا درآمیخته ولی در حکاکی های موجود در آن نواحی روش های انتقال آب رودخانه فرات به ارتفاعی که برای این باغها احتیاج بوده است آورده شده است. این باغها برای خوشحال کردن همسر بختالنصر که بیمار بوده است ساخته شده اند. آمیتیس دختر شاه ماد با بختالنصر ازدواج کرد تا میان دو قوم صلح پایدار برقرار گردد. سرزمین ماد که آمیتیس از آن می امد سرزمینی سرسبز و کوهستانی و پوشیده از گیاهان و درختان مختلف بود ولی سرزمین بابل در منطقه ای مسطح و فلاتی خشک قرار گرفته بود. یکی از دلایل بیماری آمیتیس هم دوری او از سرزمین خوش آب و هوای خود بود بنابراین بختالنصر تصمیم گرفت باغهای معلق بابل را در ارتفاع برای همسر خود بسازد. کلمه معلق که برای این باغها استفاده می شود در حقیقت به این معنی نیست که باغها بوسیله طناب یا ریسمان به یکدیگر متصل بوده اند بلکه احتمالاً ترجمه اشتباه کلمه ای یونانی به معنای تراس یا بالکن بوده است. استرابو در قرن اول قبل از میلاد می نویسد: تراسها در طبقاتی روی یکدیگر واقع شده بودند و هرکدام دارای ستونهای سنگی مکعب شکل توخالی بوده اند که توسط گیاهان پوشیده شده بود. تحقیقات بیشتر در منطقه بابل منجر به یافتن پایه های این ستون ها شده است.
این آرامگاه میان سالهای ??? تا ??? پیش از میلاد برای پادشاه ایرانی آن محل که ماسول (به یونانی: ????????) نام داشت ساخته شد. محل ساخت آن هالیکارناسوس (بودروم امروزی در ترکیه) است. آرامگاه آرتمیس دوم کاریا که خواهر و همسر ماسول بود نیز در همین ساختمان است.
هفت عدد مقدس :
1) هرم خئپوس
2) باغهای معلق بابل
3) پیکره زئوس در المپیا
4) معبد ارتمیس
5) ارامگاه موزولوس
6) مجسمه غول پیکر رودوس
7) فانوس دریایی اسکندریه
هفت چه ویژگیهایی دارد؟
در فلسفه و نجوم مصریان و بابلیها, عدد هفت به عنوان مجموع هر دو" عدد زند گی " سه وچهارجایگاه ویژه ای داشت:پد ر و مادر و فرزند, یعنی سه انسان پایه و اساس زند گی هستندو عدد چهار مجموع چهار جهت اسمان و باد است. که از انها باران زند گی زا میبارد و کشتزارها را بارور می سازد.برای فیلسوف و ریاضیدان یونانی "فیثا غورث" نیز عدد هفت,مفهوم ویژه خود را داشت.که از مجموع دو عدد سه و چهارتشکیل می شود:مثلث و (به عنوان مجموع سه و چهار برای انها مقدس بود.یهودیان قدیم نیز برای عدد هفت معنای ویژه ای قا ئل بودند: در کتاب اوا عهد عتیق امده است که خدا وند جها ن را در شش روز خلق کرده است, در روز هفتم روز سبت ( روز شنبه و روز تعطیل یهودیان) خالق به استراحت پرداخت.موسی در ده فرمان خود از پیروانش می خواهد که این روز ارامش را گرامی بدارند.به این ترتیب بود که از دوران باستا ن هفت گانه های بیشماری تشکیل شدند یونانیان باستان همه ساله هفت تن ازبهترین هنرپیشگان نقشهای سنگین و غمناک و نقشهای طنز و کمدی راانتخاب می کردند.انها مانند رومیهای باستان به هنر هفت احترام می گذاشتند.روم بر روی هفت تپه بنا شده بود. در تعلیمات کلیسای کاتولیک هفت گناه کبیره (غرور,ازمندی , بی عفتی , حسد , افراط, خشم, کاهلی) و هفت پیمان مقدس(غسل , تعمید, تسلیم و تصد یق, تقدیس بلوغ , ازدواج, استغفار و توبه, غسل قبل از مرگ با روغن مقدس ,در امدن به لباس روحانیون مسیحی ) وجود دارد. برای پی روان محمد (ص) اخرین مکان عروج, اسمان هفتم محسوب میشود . در ششم تیر ماه هر سال , روز ( هفت انسان خوابیده ) مسیحیان یاد ان هفت برادری را که در سال 251 بعد از میلاد, برای عقیده و ایمان خود, زنده زنده لای دیوار نهاده شدند , گرامی میدارند. مردم عامی می گویند اگر در این روز باران ببارد, به مدت هفت هفته بعد از ان هوا بد خواهد بود.انگاه انسان باید هفت وسیله مورد نیازش رابسته بندی کند و با چکمه های هفت فر سخی خود به ان دورها سفر کند. صورت فلکی خوشه پر وین یا ثریا به عنوان ( هفت ستاره معروف است ) , در حالی که حتی با چشم غیر مسلح می توان در این صورت فلکی تا یازده ستاره را دید. در افسانه ها نیز با هفت سحر امیز بر خورد می شود : سوار ریش ابی هفت همسر داشت ,سفید برفی با هفت کو توله خود پشت هفت کوه زندگی می کرد, هفت سوسک به همان اندازه قهرمان کمیک شجاعی بودند که درزی شجاع کوچک که هفت مگس را با یک ضربه میزد و به همین ترتیب تعداد بیشماری هفتگانه در تمام دنیا وجود دارد. چه کسی برای اولین بار عجایب هفتگانه جهان را به قلم کشید ؟ یکی از هفتگا نه های عجیب جهان به نویسنده فنیقی (انتیپاتروس) سیدونی (سده دوم قبل از میلاد)نسبت داده می شود . کتاب او به هر حال نه دارای دیدگاه فلسفی بود و نه یک کتاب هنری محسوب می شد, بلکه فقط راهنمای ساده برای سفر در عهد باستان بود. انتیپاتروس در سفرهایش اگر اصلا خود به این سفرها رفته باشد و فقط بر اساس شایعات گزارش نکرده باشد عموما راههای تجاری معروف ان زمان را دنبال می کرد او فقط یکی از عجایب هفتگانه را در یونان یافت : پیکره زئوس اثر فیدیاس در المپیا . او در اسیای صغیر معبد ارتمیس د ر افسوس و ارامگاه شاه مازولوس را در جزیره رودس و مجسمه غول پیکری را که مجسمه هلیوس خدای خورشید بود را در افریقا و فانوس دریایی اسکندریه و هرم خئپوس در شهرگیزه و بالا خره در اسیای دور باغهای معلق ملکه سمیرامیس را در بابل توصیف کرد.
منبع : عجایب هفتگانه